Gielen Aroma

Carphephorus odoratissimus

CARPHEPHORUS ODORATISSIMUS (J.F.Gmel.)H.J.-C.Hebert             -                LIATRIS,  MOTTENKRUID/AMERIKAANSE HERTENTONG.
Synoniem van : Trilisa odoratissima (Walter ex J.F.Gmel.)Cassini
Basionym : Chrysocoma odoratissima J.F.Gmelin 1792
Nomenclatureel synoniem : Asteraceae Chrysocoma odoratissima J.F.Gmel.
Synoniem : Liatris odoratissima (J.F.Gmelin) Michaux
Familie: Asteraceae (compositae). Genus: Carphephorus.

Liatris behoort tot de composietenfamilie en kent ongeveer 30 soorten. Hij wordt ook
wel de vanille plant genoemd.Inheems in Noord en Oost Amerika, tussen Noord Carolina en Florida op de savannen. Gecultiveerd in Engeland.
Het is een populaire snijbloem voor composities in boeketten.
Liatris oleoresin door oplosextractie uit de bladeren. Dit is een donkergroene vloeistof met een rijke, kruidige geur. De geursterkte is medium. Er wordt ook een absolue geproduceerd, een donkergroene viskeuze vloeistof en etherische olie. De absolue is oplosbaar in alcohol, niet in water. Wordt gebruikt in parfums, tabak, tonka.

Het is een kruidachtige vaste plant, met donkergroene, glanzende, vleesachtige bladeren, die ongeveer 1 meter hoog wordt. De bladeren zijn dikwijls bedekt met coumarine kristallen. De plant bloeit in september. De bloemen zijn hermafrodiet (hebben mannelijke en vrouwelijke organen). De bestuiving vindt plaats door insecten. De vermeerdering door middel van zaad. De plant heeft het liefst vochtige grond, neutrale en alkaline gronden, kan groeien in half schaduw of in de volle zon. Gedroogd krijgen de bladeren een vanilleachtige geur, door de coumarine die in kristallen aan de bovenkant van de bladeren zit. Verdrijft motten. De bladeren zijn verzachtend en verminderen koorts. Wordt als kruiderij gebruikt, maar wel oppassen vanwege het coumarine gehalte. Het is een medicinaal kruid, de bladeren zijn: demulcent, diaphoretisch, diuretisch en tonisch. In de volksgeneeskunde gebruikt tegen hoest, malaria en neuroses.
De oleoresin wordt gebruikt als fixatief en geurcomponent in zeep, wasmiddelen en parfums. Het is een smaakmiddel voor tabak. Ook wordt er coumarine mee geïsoleerd. In de parfumerie wordt gebruik gemaakt van een met houtskool ontkleurd extract, incolore, dat zonder bijwerkingen op de huid kan worden toegepast.
In de volksgeneeskunde werden de wortels gebruikt als diureticum. Ook als tonicum bij de behandeling van malaria.
De genus Liatris bevat medicinale planten die onderzoek behoeven. Medicinaal zijn vooral de wortels. Ze bevatten resin, volatiele olie en bittere bestanddelen. Extractie door alcohol en heet water in een infusie.

Andere soorten:
          Liatris scariosa (L.) Willd. wordt in Amerika gebruikt tegen slangenbeten en is tonisch, diuretisch en tegen gebrek aan eetlust.
          Liatris chapmannii Torr. & Gray: bevat liatrine, en dat heeft kankerbestrijdende eigenschappen.
          Liatris spicata (L.)Willd.: heeft wortelstokken, lange stengels met veel lijnvormige blaadjes en pluimachtige, dichte bloemaren. De bloemen bloeien van boven naar beneden. Kan 1,5 meter hoog worden.  Blad en wortel worden tot poeder verwerkt, verjagen insecten en geven smaak aan tabak.
          Liatris punctata Hook: kan gebruikt worden tegen jeuk, is stomachisch, diuretisch en kan in kompressen worden gebruikt.

Werkzame bestanddelen:
Totaal wel 90 gevonden verbindingen. Resin, volatiele stoffen, bittere bestanddelen, maar vooral coumarine, 1.6% met dihydrocoumarine, terpenen, ketonen en aldehyden. Met name: lupeol, lupenon, b-amyrine.

Specifieke werkzaamheid:
antiseptisch -   demulcent   -   diuretisch  -  emmenagoog -  koortsonderdrukkend -
stimulerend -   tonisch.

                                     Combinaties:
eikenmos, kruidnagel, labdanum, lavandin, patchoeli, wierook en oriëntaalse geuren.

Contra indicatie:
Geen therapeutisch gebruik. De coumarine is toxisch (kan de lever beschadigen en bloedingen veroorzaken). Mogelijk huidirriterend en fototoxisch. Opdyke 1976/1979 p.763 geeft aan: niet fototoxisch, niet irritant betreffende de oleoresin en de absolue.
Wordt in de aromatherapie niet toegepast.

Bron:  Plants for a future. www.ibiblio.org/Trilisia odoratissima.
           Henriette’s Herbal Homepage. King’s American Dispensatory. Liatris.
           Brooklyn Botanic Garden Lofty Liatris-Drought-tolerant beauties.
           Botanical. com A Modern Herbal by Mrs. M. Grieve
           Plants profile: Carphephorus odoratissimus – Vanilleleaf.        
Foto:  www.home.att.net
          www.hort.usu.edu
          www.howstuffworks.com
          www.botany.wisc.edu
          www.wsu.edu
          www.gstuff.co.nz

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 – maart 2007.