Gielen Aroma

Citrus aurantium/petitgrain

Synoniem: Citrus aurantium L. subs. aurantium
Familie: rutaceae. Frankrijk, Marokko, Italië. Gebruikt deel: jonge twijgen met bladeren, stoomdestillatie met een opbrengst van 1%, voor 1 kg essence 100 kg bladeren en twijgen. De kleur van de olie is lichtgeel/groen. De geur, licht, zoet, bloemig, geclassificeerd als middengeur. Midden- tot topnoot in frisse parfums en eaux. De geur lijkt op neroli, maar dan bitter, houtig, kruidig. Soms wordt er een olie gedestilleerd van de afgevallen onrijpe vruchten. Ook wordt er soms een olie gedestilleerd van de bladeren en twijgen, afgevallen onrijpe vruchten, zoete sinaasappel, mandarijn en bergamot. Maar dit zijn uitzonderingen.De naam petitgrain is een algemene naam. Hiermee worden de oliën aangegeven die gedestilleerd zijn uit de bladeren van de citrusbomen. Zo kennen we dus citroen petitgrain, bergamot petitgrain, petitgrain bigarade, petitgrain paraguay, combava petitgrain, petitgrain mandarijn, enz.

De bittere sinaasappelboom met een hoogte tot 10 meter en donkergroene bladeren  komt oorspronkelijk uit China, Zuidoost Azië, en levert verschillende etherische oliën. Van de boom wordt gebruikt de bladeren en twijgjes, de bloemen, de vruchten  en de schil van de vruchten. Nu groeit de boom overal in subtropische gebieden. In het voorjaar en zomer bloeit de boom met zeer geurig witte bloemen, de beroemde oranjebloesem, en daarna komen de oranje zure vruchten in tegenstelling tot de zoete sinaasappel, de Citrus sinensis.
Uit de schil perst men de olie van de bittere sinaasappel of pomerans, uit de bloesem wordt de neroli gedistilleerd en uit de jonge twijgen met bladeren destilleert men de petitgrain bigarade.

Petitgrain betekent kleine vrucht. Petitgrain is de vriend van de gespannen mens.
Vroeger werd deze olie geperst uit de zeer jonge vruchten, groen en niet groter dan een druif, vandaar de naam petitgrain; dit bleek echter niet economisch te zijn.
De olie is lichtgeel tot amberkleurig, heeft een frisse bloemige citrusgeur en is één van de voornaamste ingrediënten van eau de cologne. De belangrijkste producenten zijn Frankrijk, Italië en Tunesië. Goedkopere olie komt uit Marokko, Algerije en West Afrika en ook uit Paraguay. De beste olie is die uit Zuid-Frankrijk. De kwaliteit wordt gemeten aan de inhoud van het linalylacetaat die kan liggen tussen de 45 – 90. Dit is afhankelijk van tientallen factoren, zoals: grond, water, mineralen, oogsttijd, hoeveel oogsten per jaar, verse of gedeeltelijk gedroogde bladeren, duur van de destillatie, opslag, waarin en hoe lang, enz.
De Portugezen brachten de bittere sinaasappel waarschijnlijk mee uit Oost Indië.
De petitgrain wordt veel gebruikt als geurstof in de cosmetische industrie en als smaakstof voor vooral snoepgoed. Petitgrain is een zonnige rustgevende olie, speciaal voor de hartstreek. Petitgrain kan de pijn verzachten evenals de druk rondom het hart en versterkt het zenuwstelsel. Wordt veel toegepast bij een onzuivere huid, overmatige transpiratie, vette huid en –haren. Het is bovendien een uitstekend natuurlijk sedativum. Het is een goede olie om in huis te verdampen om negatieve ionisering te bevorderen en de lucht te verversen/verfrissen.
Chemisch gezien bevat petitgrain veel van de bestanddelen van de neroli. De olie houdt het midden tussen stimulerend en kalmerend.
Gebruik: de olie wordt gebruikt in zeep, lotions, massage olie, potpourri’s, als geurstof, in de parfumindustrie, luchtverfrissers, aromatherapie producten, badolie, in wierook, voor haarbehandeling, huidverzorging, cosmetica, enz.
Bij een zorgvuldige behandeling en goede opslag, (koel en donker) kan de olie tot 5 jaar worden bewaard, veel langer dan andere citrusolie.
Heeft van de FDA de GRAS status als smaakmaker. (Generally regarded as safe).

Combinaties:
Hij kan gemengd worden met zowel kalmerende als stimulerende oliën. Is zeer goed te mengen met: benzoë, bergamot, cederhout, eikenmos, jasmijn, geranium, labdanum, lavendel, limoen, neroli, rozemarijn, palmarosa, sandelhout, scharlei, sinaasappel (bitter), vetiver, ylang ylang.                     

Werkzame bestanddelen:
Soortelijk gewicht 0.878 / 0.889 bij 25°C. optische rotatie –4.00 tot + 1.00. Refractieve index: 1.450 – 1.460 bij 20°C. Oplosbaar in alcohol, paraffine olie, onoplosbaar in water en glycerine. Vlampunt 66.67°C. Recommendatie gebruik in geurconcentraties: 15.0000%. In het smaak gebruik: 20.0000 ppm.
Monoterpenen: mycreen 5%, sporen cis-ocimeen, trans-ocimeen 3%, paracymeen 1-2%, b-pineen, a-terpineen. Monoterpenische alcoholen: linalol 20-30%, a-terpineol 3-7%, nerol 1-15%, geraniol 1-3%. Sesquiterpenen: farneseen, b-caryophylleen. Esters (terpenische 50-70%, uitzonderlijk tot 80%) linalyl-acetaat 45-55%, neryl-acetaat 2.5%, terpenyl-acetaat 0.2-3%, geranyl-acetaat 2.5%, methyl-methylanthranylaat. Zwavelhoudende stoffen: methylanthranylaat van methyl. Sporen aldehyden en phenolen. Coumarinen, citropteen en bergapteen.
             Ter vergelijk: bestanddelen van Shirley and Len Price. P. 402.
Hydrocarbons: monoterpenen: 10%. B-myrceen 1-6% - b-pineen 0.7-1.7% - sabineen <0.4% - a-phellandreen, sporen-0.2% - limoneen 0.7-1.1% - cis-b-ocimeen, sporen-1.1% - y-terpineen 0.5-1.1% - trans-b-ocimeen, sporen-3.3% - a-terpinoleen, sporen 0.1% - a-pineen, sporen – a-terpineen, sporen. Aromatisch p-cymeen 1-3%.
Alcohols: monoterpenolen: 30-40%. Linalol 20-27.9% - a-terpineol 4.6-7.6% - nerol 1-2% - geraniol 2-4% - terpinen-4-ol 0.5-0.8% - citronellol, sporen-0.2%.
Esters: 50-70: monoterpenyl: linalylacetaat 44-55% - nerylacetaat 0.55-2.6% - geranylacetaat 2-3% - a-terpinylacetaat 0.2-2.2%.
Aldehyden: monoterpenals: neral, sporen – geranial, sporen. Andere: decanal, sporen.
Phenolen: thymol, sporen.
Coumarinen: citropteen – bergapteen.

Specifieke werking:
acné/jeugdpuistjes+++  -   afrodisiacum  -  angstgevoelens  -  antibacterieel -   anti
ontsteking+  -  antiseptisch    -  antispasmodisch -  bactericide++, staf., pneum   -
balancerend, sympathisch zenuwstelsel - bloeddrukverlagend   -  carminatief  -
cordial  - deodorant  -  depressies -  digestief  -  diuretisch  -  dyspepsie  -
eetlustbevorderend -   expectorant  - haarverzorging, vet-   -  harmoniserend / evenwichtherstellend++  - hartbeklemmingen - hartkloppingen - hartkrampen – hepatitis+, chronische,viraal   -   infecties van de luchtwegen  -  kalmerend, zenuwen  - krampstillend+++  -  nervositeit/stress  -  neurovegetatieve dystonie+++  -ontstekingwerend+  -  reuma  -  sedativum -  slapeloosheid -  spasmolytisch   -   spierpijn  -   stimulerend, (spijsvertering en zenuwen)  - stomachisch  -   stress  -  tonisch   -   zweetremmend   -    zweren.
De grote aromatherapeutische kracht van petitgrain is als relaxant en om depressiviteit te behandelen, net zoals lavendel. Goed te gebruiken bij spanningshoofdpijn. Verdampen bij luchtweginfecties, nerveuze astma, goed voor kinderen, bij slapeloosheid, stress, paniek, bij mentale vermoeidheid. Huidverzorging: acne, steenpuisten, vette huid, vet haar, overmatige transpiratie, bij littekens, werkt huidherstellend. Pijnbestrijding: gewrichtsontstekingen en spierspasmen. Geeft een goede synergie met scharlei en geeft hormonale balans voor mannen en vrouwen.
Ontgiftend bij verslavingen.
Geen irritaties bij een oplossing van 5% bij de mens (Fujii, Furukawa & Suzuki 1972).
Geen irritaties bij een oplossing van 8% bij de mens (Ford, Api & Letizia 1992a).
Geen fototoxische effecten bij dierproeven (Forbes, Urfbach & Davies 1977).
Sterke bacteriële en antifungal activiteiten (Lis-Balchin, Deans & Hart 1994, Maruzzella 1960, Maruzzella & Liguori 1958, Maruzzella & Sicurella 1960).

Werkzame bestanddelen in de hele plant:
         In de vrucht:
6,7-dimethoxycoumsrin - limonin - l-linalylacetaat - nsringin - neohesperin - nobiletin - ascorbic acid - as - bergapteen - beta-caorteen - calcium - koolhydraten - citris acid - coumarine - delta-limoneen - fosfor - tannic acid - geranylacetaat - hesperidin - ijzer - kalium - koper - magnesium - mangaan - natrium - nerylacetaat - vet - proteine - water - vit b1-2-3 - zeaxanthine - etherische olie.
         In het blad:
anthranilic acid methylether - cis-3-hexenol - citronellic acid - d-linalol - furfurol - geranic acid - l-linalylacetaat - l-stachydrine - pyrol - sabineen - a-terpinylacetaat -0 a-phellandreen - a-pineen - a-terpineen - a-terpineol - ascorbine zuur - b-ocimeen - b-pineen - cadineen - cis-ocimeen - dl-terpineol - decanal - dipenteen - farnesol - g-terpineen - geranial - geraniol - geranylacetaat - hesperidin - campheen - limoneen - linalol - linalylacetaat - myrceen - neral - nerol - nerylacetaat - p-cymeen - stachydrine - terpinen-4-ol - terpinoleen - thymol - trans-ocimeen - etherische olie.
         In de wortel:
seselin.
         In de plant:
4-terpineol - a-ylangeen - anthranilic acid methylether - aurapteen - beta-copaen - beta-elemeen - caprinaldehyde - decylaldehyde - dodecanal - gamma-elemeen - indole - isocutellarein - isosinensetin - lauric-aldehyde - l-linalol - mannose - methylanthranilaat - neohesperidose - nomilin - nonanol - nonylaldehyde - nootkatone - octylacetaat - pelargonaldehyde - pentanol - phenylethanol - rhoifolin - rutoside - sabineen - sinensetin - tangeretin - terpenylacetaat - tetra-o-methyl-scutellarein - valendeen - 4-terpineol - acetaldehyde - a-humuleen - a-iononbenzoic acid - b-ocimeen - bitterstof - butanol - carvon - caryophylleen - citral - citronellol - citronellal - cryptoxanthin - delta-3-careen - delta-cadineen - dipenteen - d-limoneen - acetic acid - ethanol - phellnadreen - fiber - flavonoiden - formaldehyde - furanocoumarine - g-terpineen - tanninenzuur - rubber - hesperidin - hexanol - jasmon - cinnamic acid - limoneen - linalylacetaat - l-campheen - methanol - formic acid - myrceen - naringenin - nerolidol - octanol - olie - palmitinezuur - p-cymol - pectine - pelargonic acid - phenol - phenylacetic acid - phenylaethylalcohol - terpinoleen - umbelliferon - undecanal - violaxanthin - appelzuur - etherische olie.

Geestelijk:
opwekkend, harmoniserend, goed bij spanningen, depressies en stress.
Lijkt veel op neroli, maar petitgrain richt zich meer op het bewuste, verstandelijke denken. Geeft helderheid van geest. Voor melancholieke mensen. Bij verdriet en teleurstellingen, versterkt de geest. Harmoniseert de emoties; in te zetten bij paniekaanvallen; slapeloosheid, bij ontwenning van drugs en medicijnen, slaappillen en tranquillizers. 

Contra indicatie:
Veroorzaakt geen overgevoeligheid, fototoxisch, kan de huid irriteren. Toch het beste verdunnen in een goede plantaardige ondersteunende olie. Niet tijdens zwangerschap. Irritante stof bij ingestie, inhaleren en huidcontact.

Veiligheid: MSDS
Cas no.: 8014-17-3. Vlampunt 68,3 graden C.  Stabiele vloeistof. Bij verbranding koolmonoxide en dioxide. Soortelijk gewicht bij 25 graden C.: 0.878-0.889.
Xi-Xn-N:  irritant voor ogen en huid; kan mogelijk allergische dermatitis veroorzaken; schadelijk bij ingestie; niet in het milieu afvloeien: grondwater, water, grond. Oogcontact: 15 minuten spoelen met overvloedig water, evenals de huid. Bij ingestie de mond spoelen en een arts waarschuwen. Verwerken met beschermende kleding.
Oplosbaar in alcohol, vette olie, niet in water.
R36/38: irriterend voor de ogen en de huid
S24/25: aanraking met de ogen en de huid vermijden.

Toepassing:
*als zinnenprikkelende huidolie: 10 druppels petitgrain, 5 druppel jasmijn, 5 druppel roos mengen in 50 ml. amandelolie en met dit mengsel het lichaam na het baden licht masseren.
*bij hartkrampen: 2 druppels petitgrain, 4 druppels helicryse en 2 druppels lavendel in 1 eetlepel jojoba olie mengen en met dit mengsel de hartstreek licht masseren.
*bij nervositeit: meng 6 druppels in een eetlepel basisolie en wrijf dit mengsel licht over het gehele lichaam.
*bij acne, rosacea: 4 druppels helicryse, 2 druppels citroen, 2 druppels lavendel, 2 druppels petitgrain en 1 druppel rozemarijn in 2 eetlepels St.Janskruid olie mengen en met dit mengsel dagelijks licht masseren.
*20 druppels neroli en 20 druppels neroli met ongeveer een liter gedestilleerd water in een spuit en verfris de huiskamer, werkplek, slaapkamer, enz.
*bij slapeloosheid: 10-15 druppels in een beetje melk of honing mengen en dit aan een warm bad toevoegen. Hierin voor het naar bed gaan 15-20 minuten baden.
*bij onzuivere, vette huid: meng 8-10 druppels in een glas gekookt, afgekoeld water en dep hiermee iedere avond de gezichtshuid.

Bron: www.ageless.co.za Citrus aurantium L. Petitgrain
          www.sniffingmoose.co.uk Petitgrain
          www.home.tiscali.be/jantje Petitgrain.
          Shirley and Len Price: Aromatherapy for Health Professionals p. 403.
          www.newdirectionsaromatics.com-poya/petitgrain
Foto:  zie na bergamot

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 – maart 2007